Biyoloji Derslerinden Hatırladığımız ‘Eşeysiz Üreme’yi En Basit Haliyle Açıkladık: İşte Çeşitleri ve Özellikleri
Canlılar yaşamlarını sürdürmek ve kendilerine benzer yeni canlılar doğurmak için ürerler. İnsanlarda olduğu gibi hayvanlarda ve bitkilerde Bu üreme doğal olarak gerçekleşir. Ancak sanılanın aksine hepsi birbirinden farklı şekilde ürerler. Nasıl?
Bu üreme tek bir şekilde gerçekleşmez. Tıpkı bizde gerçekleşen eşeyli üreme gibi, diğer canlılarda da yerini eşeysiz üreme alabilir. Eşeysiz üremenin nasıl gerçekleştiğini merak edip “bu ‘eşeysiz üreme “Hangi canlılarda görülür?” diye merak ediyorsanız. hızlıca açıklayalım.
Temel bilgilerden başlayalım: Eşeysiz üreme nedir? Nasıl olur?
Yukarıdaki resimde gördüğünüz eşeysiz üremedir. Gördüğünüz gibi üreyecek bir eşleri yok. Biyoloji derslerinde aşina olduğumuz bu üreme türlerinden her canlının payı vardır. Temel olarak üreme iki şekilde gerçekleşir: cinsel ve aseksüel. Eşeyli üreme eşle gerçekleşirken eşeysiz üremede döllenme gerçekleşmez. Yani tek bir organizmadan türeyen yeni bir canlının, o organizmanın yalnızca genetik materyalini taşıdığı bir üreme şeklidir diyebiliriz.
Bu durumda ortaya çıkan yeni birey, ana organizmanın adeta genetik bir kopyası olur ve bu benzerlik de tam olarak aynı düzeyde gerçekleşir. Yani bu üreme türü için ana organizmanın genetik kopyasıŞunu da söyleyebiliriz.
Peki hangi canlılar eşeysiz ürer?
- Bakteriler ve arkeler: Mikroskobik düzeydeki prokaryotik organizmalar, genetik materyal alışverişi yapmadan binlerce yıl boyunca bölünerek üreyebilirler. Bu aynı zamanda onlara çevresel değişikliklere hızla uyum sağlama avantajı da sağlar.
- Tek hücreli organizmalar:Amip, paramecium ve euglena gibi tek hücreli canlılar ikiye bölünme ve sporlarla üreme gibi eşeysiz üreme türleri ile bölünürler.
- Deniz anası: Bu canlılar aynı zamanda döllenmemiş yumurtalarını kullanarak yeni bireyler de oluşturabilirler.
- Hydra ve deniz anemonları : Bu omurgasızlar tomurcuklanma sistemi ile ürerler. Ortaya çıkan tomurcuklar ana organizmadan ayrılabilir ve bağımsız olarak yaşayabilir.
- Mantarlar : Sporlarla üreme sistemini kullanırlar. Güçlü bir örtü ile kaplanan sporlar uygun koşullar altında gelişerek yeni bireyler oluşturur.
- bitkiler: Çiçeksiz bitkiler, eğrelti otları ve yosunlar gibi bazı organizmalar sporlarla çoğalırlar.
- Eklembacaklılar:Arı, karınca, yaprak biti gibi eklembacaklılarda döllenmemiş yumurta hücresinden yeni bir bireyin oluşumu gözlenir.
- sürüngenler : Bazı sürüngen türleri de partenogenez yoluyla eşeysiz üremeyi tercih eder. Bu cinslerde dişiler döllenmeden yumurta bırakarak üreyebilirler.
Eşeysiz üreme Basit bir ifadeyle canlıların dünyaya yeni canlılar kazandırmak için kullandıkları bir çeşit üreme stratejisidir. Bu strateji organizmaların karşılaştığı çeşitli durumlarda devreye girebilir. Bu üreme yöntemini benimseyen ve biyoloji derslerinden aşina olduğumuz canlıları yukarıda derledik.
Bu canlılar çevre koşullarına ve evrimsel baskılara uyum sağlamak için eşeysiz üremeBunu gerçekleştiriyorlar.
Eşeysiz üremenin tekdüze olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Bunun da çeşitleri var.
- ikilik
- Tomurcuklanan
- Yenilenme
- sporlar yoluyla üreme
- Partenogenez
Görüldüğü gibi canlılar birçok şekilde ürerler ve birden fazla eşeysiz üreme türü vardır. Bakteri ve arkeler gibi prokaryotik hücre tipine sahip organizmalarda ve amip, paramecium ve euglena gibi ökaryotik hücre tipine sahip tek hücreli organizmalarda ikiye bölünme görülürken; tomurcuklanan, tek hücreli organizmalardaHidra, mercan ve çekirdeksiz bitkiler gibi omurgasızlarda görülür.
YenilenmeDeniz yıldızı ve kertenkele gibi bazı canlıların kopan vücut kısımlarının kendini tamamlayarak yeni bireylere dönüşmesi olayıdır. partenogenezEklembacaklılar, arılar, karıncalar, yaprak bitleri, kurbağalar, sürüngenler ve bazı kuşlarda görülür.
Eşeysiz üreme örnekleri:
- bakteri
- balçık kalıp
- New Mexico kırbaç kuyruklu kertenkeleler
Bakteriler ikili fisyon yöntemiyle çoğalır. Ana bakteri hücresi DNA’nın bir kopyasını oluşturarak iki özdeş klon hücresi üretir. Daha sonra kromozom ayrımı ile DNA hücrenin zıt kutuplarına çekilirve sitokinezle hücre ikiye bölünür.
balçık kalıp Spor içeren saplı üreme organlarını oluşturur ve hücreler mayoz bölünmeye uğrar. Böylece rüzgarla dağılan haploid sporlar üretir. Uygun koşullar altında spor çimlenir ve haploid bir hücreyi serbest bırakır. Hücreler psödoplasmodium adı verilen bir yapıda bir araya geldiğinde meyve gövdeleri oluşur.
New Mexico kırbaçkuyruklarının tamamı dişi kertenkelelerdir. ve partenogenez yoluyla çoğalırlar. Kromozom sayısını iki katına çıkararak diploid yavrular üretirler.
Sonuç olarak eşeysiz üremeCanlıların çeşitli durumlara uyum sağlama ve popülasyonlarını sürdürme stratejilerinden biri olsa da, bu durumun avantaj ve dezavantajlarının organizmaların karşılaştığı çevre koşulları, genetik yapı seviyeleri gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterdiği unutulmamalıdır. çeşitlilik ve çeşitler arası rekabet.
Çoğaltmaya ilişkin diğer içeriğimiz:
